Στο κεφάλαιο "Το νερό ταξιδεύει" θα γνωρίσουμε την τεχνητή λίμνη του Μόρνου και το δίκτυο ύδρευσης της Αθήνας

Από πού και πώς υδρεύεται η Αθήνα από το 1930 έως και σήμερα

Δευτέρα, 8 Σεπτεμβρίου 2014Α) Φράγμα και Τεχνητή Λίμνη (Ταμιευτήρας) του Μαραθώνα 

Το 1929 ολοκληρώθηκε το φράγμα του Μαραθώνα, η Μονάδα Επεξεργασίας Νερού (ΜΕΝ) Γαλατσίου και η Σήραγγα Μπογιατίου, η οποία μεταφέρει το νερό από τη λίμνη του Μαραθώνα στη ΜΕΝ Γαλατσίου και έχει μήκος 13,5 χλμ.

Το φράγμα έχει ύψος 54 μ., μήκος 285 μ. και είναι επενδεδυμένο από Πεντελικό μάρμαρο, πράγμα που του προσδίδει μοναδικότητα σε παγκόσμιο επίπεδο. Για την κατασκευή του εργάστηκαν 900 άτομα που κατοικούσαν σε καταυλισμούς στο σημείο όπου κατασκευαζόταν το φράγμα. Για την κατασκευή της σήραγγας εργάστηκαν περίπου 450 άτομα για 5 χρόνια.

Η τεχνητή λίμνη του Μαραθώνα έχει χωρητικότητα 41 εκατ. κ.μ. νερού.



Β) Φυσική λίμνη Υλίκη 

Η συνεχής αύξηση του πληθυσμού της Αθήνας προκάλεσε, όπως ήταν αναμενόμενο, την αύξηση της κατανάλωσης νερού. Τα αποθέματα της λίμνης του Μαραθώνα δεν επαρκούσαν, γι’ αυτό από το 1959 ξεκίνησε η χρήση των νερών της φυσικής λίμνης Υλίκης που βρίσκεται στο νομό Βοιωτίας. Η λίμνη Υλίκη έχει χωρητικότητα 600 εκατ. κ.μ. νερού και βάθος 39 μ. Τα νερά της φτάνουν στον Ταμιευτήρα του Μαραθώνα μέσω του υδραγωγείου Υλίκης, το μήκος του οποίου είναι 64 χλμ. περίπου.

Η Υλίκη δεν χρησιμοποιείται συστηματικά αλλά κυρίως σε περιόδους κρίσης, βασικά λόγω του πρώτου από τα παρακάτω προβλήματα που παρουσιάζει:

α) βρίσκεται σε χαμηλότερο υψόμετρο από την Αθήνα, γι’ αυτό λειτουργούν αντλητικά συστήματα (πλωτά και χερσαία αντλιοστάσια) για να ανεβάζουν ψηλά το νερό. Για τη λειτουργία όμως των αντλιοστασίων καταναλώνεται μεγάλη ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας και επομένως είναι πολύ δαπανηρή η χρήση των νερών της Υλίκης.

β) στο βυθό και στις παρειές της υπάρχουν καταβόθρες απ’ όπου χάνεται μέχρι και το 30% του νερού. Έχουν γίνει απόπειρες για στεγανοποίηση του πυθμένα της λίμνης – να κλείσουν, δηλαδή, οι καταβόθρες αυτές – που όμως δεν έφεραν ουσιαστικά αποτελέσματα.


Γ) Φράγμα, Τεχνητή Λίμνη (Ταμιευτήρας) και Υδραγωγείο Μόρνου 



Στο διάστημα μεταξύ 1969-1979 κατασκευάστηκε φράγμα στον ποταμό Μόρνο, που βρίσκεται στο νομό Φωκίδος, καθώς και το υδραγωγείο του Μόρνου. Είναι το ψηλότερο φράγμα της Ευρώπης, ύψους 126 μ. Η τεχνητή λίμνη του Μόρνου έχει χωρητικότητα 780 εκατ. κ.μ. νερού. Από το Μόρνο το νερό φτάνει στην Αθήνα μέσω του υδραγωγείου του Μόρνου, που είναι ένα κανάλι ελεύθερης ροής και διασχίζει τους νομούς Φωκίδος, Βοιωτίας και Αττικής. Είναι ένα από τα μεγαλύτερα υδραγωγεία στην Ευρώπη και έχει μήκος 192 χλμ.


Δ) Φράγμα και Τεχνητή Λίμνη (Ταμιευτήρας) Ευήνου 

Το 1992 ξεκίνησε και το 2001 ολοκληρώθηκε και άρχισε να λειτουργεί το φράγμα στον ποταμό Εύηνο στο νομό Αιτωλοακαρνανίας. Το ύψος του είναι 124 μ. και η τεχνητή λίμνη έχει χωρητικότητα 140 εκατ. κ.μ. νερού.

Το νερό από τον Εύηνο μεταφέρεται πρώτα στην τεχνητή λίμνη του Μόρνου μέσω μιας ενωτικής σήραγγας, μήκους 29,4 χλμ. και κατόπιν μέσω του υδραγωγείου του Μόρνου φτάνει στην Αθήνα αφού έχει διασχίσει πρώτα 4 νομούς.

Ο καθαρισμός του νερού

Δευτέρα, 29 Σεπτεμβρίου 2014

   

Μάθετε σήμερα που καθαρίζεται το νερό που πίνουμε, γιατί πρέπει να καθαρίζεται και πως γίνεται η διαδικασία σε κάθε στάδιο.

Πού καθαρίζεται το νερό;

Το νερό αφού συγκεντρωθεί στους τέσσερις μεγάλους ταμιευτήρες (Μαραθώνα, Υλίκης, Μόρνου, Ευήνου) μεταφέρεται μέσω των δύο μεγάλων υδραγωγείων, του Μόρνου και της Υλίκης, στις τέσσερις Μονάδες Επεξεργασίας Νερού της Αττικής (Γαλατσίου, Αχαρνών, Πολυδενδρίου, Ασπροπύργου) και εκεί καθαρίζεται.


Γιατί πρέπει να καθαρίζεται το νερό; 

Το νερό που φτάνει στις Μονάδες Επεξεργασίας Νερού της ΕΥΔΑΠ είναι ακατέργαστο. Περιέχει διάφορα σωματίδια (κλαδιά, φύλλα, πέτρες, χώμα κ.ά.) που έχει παρασύρει στο πέρασμά του καθώς και μικρόβια και μικροοργανισμούς που δεν είναι ορατά με γυμνό μάτι.


Πώς καθαρίζεται το νερό για να γίνει πόσιμο;

Για να καθαριστεί το νερό από αυτά τα σωματίδια ακολουθείται μια συγκεκριμένη διαδικασία που περιλαμβάνει τα εξής στάδια:

1ο Στάδιο: Προχλωρίωση
Με την προσθήκη χλωρίου καταστρέφονται τα περισσότερα μικρόβια που υπάρχουν στο νερό.

2ο Στάδιο: 
Προσθήκη θειικού αργιλίου και πολυηλεκτρολύτη - Κροκίδωση Προστίθενται στο νερό τα χημικά συστατικά θειικό αργίλιο και πολυηλεκτρολύτης. Ακολουθεί έντονη ανάμειξη (ανακάτεμα) για να διαχυθούν τα υλικά αυτά μέσα στο νερό. Το θειικό αργίλιο βοηθάει τα στερεά σωματίδια που υπάρχουν στο νερό να ενωθούν και να δημιουργήσουν μεγαλύτερα και βαρύτερα σωματίδια, που λέγονται κροκίδες. Ο πολυηλεκτρολύτης ενώνει τις παραπάνω κροκίδες και τις κάνει μεγαλύτερες και βαρύτερες.

3ο Στάδιο: Καθίζηση 
Το νερό, μέσα στο οποίο υπάρχουν κροκίδες, διοχετεύεται σε μεγάλες δεξαμενές μέσα στις οποίες ηρεμεί και οι κροκίδες κατακάθονται στον πυθμένα της δεξαμενής.

4ο Στάδιο: Φιλτράρισμα – Διύλιση 
Το νερό περνά μέσα από ειδικά φίλτρα τα οποία κατακρατούν τα πολύ μικρά και ελαφρά σωματίδια που δεν έγιναν κροκίδες. Τα φίλτρα αποτελούνται από χαλίκια, άμμο και ανθρακίτη. Το νερό διέρχεται μέσα από τα φίλτρα και βγαίνει σχεδόν καθαρό.

5ο Στάδιο: Μεταχλωρίωση
Στο νερό μετά από τα φίλτρα προστίθεται μικρή ποσότητα χλωρίου για την απαλλαγή από τα όποια μικρόβια υπάρχουν στο νερό. Έτσι το νερό στους αγωγούς φτάνει 100% καθαρό.

(Κάντε κλικ στην εικόνα για μεγέθυνση)

Η ύδρευση της Αθήνας τους τελευταίους αιώνες

Είδαμε πρόσφατα πως γινόταν η ύδρευση της Αθήνας κατά την αρχαιότητα. Σήμερα θα δούμε τι ίσχυε στην Τουρκοκρατία και μέχρι τις πρώτες δεκαετίας του 20ου αιώνα αλλά και πώς αντιμετωπίστηκε το πρόβλημα της ύδρευσης της Αθήνας στις αρχές του 20ου
αιώνα;  Πώς υδρευόταν η Αθήνα στην Τουρκοκρατία και μέχρι τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα; 

Στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας το Αδριάνειο Υδραγωγείο και η Αδριάνειος Δεξαμενή εγκαταλείφθηκαν και έτσι οι Αθηναίοι υδρεύονταν πάλι από πηγές και πηγάδια. Τμήματα του Αδριάνειου καθαρίστηκαν και ξαναλειτούργησαν μετά το 1840, δηλαδή μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας από τους Τούρκους. Επιπλέον, υπήρχαν και οι νερουλάδες που μετέφεραν νερό από πηγές που βρίσκονταν στο Μαρούσι, στην Κηφισιά και αλλού.

Ο πληθυσμός της Αθήνας όμως αυξανόταν συνεχώς και το πρόβλημα ανεπάρκειας του νερού ήταν έντονο. Είναι προφανές ότι οι παραπάνω τρόποι ύδρευσης δεν επαρκούσαν για να καλύψουν τις ανάγκες της Πρωτεύουσας.


Πώς αντιμετωπίστηκε το πρόβλημα της ύδρευσης της Αθήνας στις αρχές του 20ου αιώνα; 

Το 1925 υπογράφηκε Σύμβαση μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου, της Αμερικανικής Εταιρείας ULEN και της Τράπεζας Αθηνών για την κατασκευή έργων υδροδότησης της Αθήνας. Την κατασκευή των έργων ανέλαβε η Εταιρεία ULEN και την εποπτεία τους η Ε.Ε.Υ. η οποία συστάθηκε για αυτόν το σκοπό.

Το πρώτο μεγάλο έργο ήταν η κατασκευή του φράγματος του Μαραθώνα και του υδραγωγείου του Μαραθώνα – ή της σήραγγας Μπογιατίου – που αποτέλεσαν το πρώτο μεγάλο τεχνικό έργο για τη συλλογή και τη μεταφορά του νερού μέχρι την πόλη της Αθήνας.

Η ύδρευση της Αθήνας στην αρχαιότητα

Τρίτη, 6 Μαΐου 2014

   

Πώς υδρευόταν η Αθήνα στην αρχαιότητα; 

Από την εποχή της αρχαιότητας το υδροδοτικό πρόβλημα της Αθήνας ήταν τεράστιο. Η Αθήνα υπέφερε από το μαρτύριο της λειψυδρίας. Μεγάλα ποτάμια και λίμνες δεν υπήρχαν στην Αττική, γι’ αυτό οι Αθηναίοι υδρεύονταν μόνο από πηγές, όπως η Καλλιρρόη, καθώς και από πηγάδια. Υδρευτικά έργα είχαν γίνει και στους ποταμούς Ιλισό και Ηριδανό.


Πότε έγινε το πρώτο μεγάλο υδροδοτικό έργο για την πόλη της Αθήνας στην αρχαιότητα; 

Το πρώτο μεγάλο υδροδοτικό έργο στην Αθήνα έγινε στη Ρωμαϊκή περίοδο και συγκεκριμένα το 140 μ.Χ. από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Αδριανό. Τότε κατασκευάστηκε το Αδριάνειο Υδραγωγείο και η Αδριάνειος Δεξαμενή. 

Το Αδριάνειο Υδραγωγείο ξεκινούσε από τους πρόποδες της Πάρνηθας και κατέληγε στο Λυκαβηττό. Εκεί κατασκευάστηκε η Αδριάνειος Δεξαμενή, στην οποία αποθηκεύονταν τα νερά του υδραγωγείου. Τμήματα του υδραγωγείου υπάρχουν ακόμα και σήμερα, όπως και η Δεξαμενή στο Κολωνάκι. Με αυτόν τον τρόπο η πόλη υδρευόταν μέχρι την Τουρκοκρατία.